Sistem ve Toplum Eleştirisi Yapan Neo Noir Sinema Tavsiyeleri

Sinema dünyasının kendine has öykü anlatma prosedürleri vardır. Her devir belli teknikler ön plana çıkmıştır. 1940 ile 1960’lı yılların ortasında üretilen noir filmler gerek manzara, gerek çekim tekniği gerek ise öyküsü ile hayli ‘anarşist’ ruha sahipti. Neo: yeni, noir: kara manasına geliyor ve kara yeni sinemalar olarak ön plana çıkıyor. Yani özünde yeni kara sinemalar olarak nitelendirilebiliyor.

Kara sinema ögelerinden hayli fazla faydalanan bu sinemalar, 1960’lardan sonra ön plana çıkmaya başlamıştır. 1940 ve 1960 yılları ortasında çekilen sinemalar kara sinemalar iken, bu yıllardan sonra gelen sinemalar ise yeni teknoloji ile birleştiği için yeni kara olarak nitelendirilir. Yani neo noir. Modern kara sinemalar diyebileceğimiz bu sinemalar, klasik kara sinema devrine bol bol atıfta bulunur ancak yeni kuşak tekniklerle çekilmiştir. Nina Frank tarafından birinci kere film noir terimi ön plana çıkarılmıştır.

Neo noir sinemalar psikolojik dramalar, kabahat dramaları, ruhsal tansiyonlar ve kara sinemalar olarak karşımıza çok sayıda çıkar. Güç durumda kalmış alan anti kahramanımız bir yol seçmek zorundadır. Bu sinemaların çekim açılarında ekseriyetle low-key lighting tekniği kullanıldığı için daha da karanlık bir psikoloji yaratmaktadır. Bu sinemalarda çoklukla anti kahraman kıssaları anlatılır. 

İzlenmesi gereken Neo Noir sinemalar: 

• Alien (1979)
• Blade Runner (1982)
• Terminator (1984)
• Twelve Monkeys (1995)
• Gattaca (1997)
• Dark City (1998)
• Matrix (1999)
• Collateral (2004)
• Drive (2011)
• Upgrade (2018)
• Joker (2019)

Bilinmedik bir gezegene iniş yapan mürettebatın hayat savaşı: Alien 1979

• Tür: Bilimkurgu/korku
• Yıl: 1979
• Oyuncular: Sigourney Weaver, Tom Skerritt, Veronica Cartwright
• Yönetmen: Ridley Scott
• IMDb: 8.5

Alien sineması ülkemizde Yaratık ismiyle yayınlanmıştır. Bilmedikleri bir gezegene iniş yapmak zorunda kalan mürettebatın hayat savaşını anlatan sinema, epey tansiyon içermektedir. Nostromo uzay gemisi vazifesini tamamlamıştır ve Dünya’ya dönmektedir. Lakin bir öteki gezegenden yardım talebi gelmektedir. Bu yardım talebini reddetmezler lakin düşünmedikleri bir şey vardır.

İnsanlarla birebir aynı görünen robotlarla savaşılan sinema: Blade Runner (1982)

• Tür: Bilim Kurgu/Aksiyon
• Yıl: 1982
• Oyuncular: Harrison Ford, Rutger Hauer, Sean Young
• Yönetmen: Ridley Scott
• IMDb: 8.1

Dick Deckard, uzman bir savaşçıdır. Misyonunu nihayet bırakır. Lakin vazifesini bırakmadan evvel son bir işi halletmesi gerekmektedir. Kentte yer alan robotları teşhis edecek ve onları yok edecektir ancak bir sorun vardır. Bütün robotlar beşere benzemektedir.

Yılların eskitemediği savaş makinesi sineması: Terminatör (1984)

• Tür: Bilim kurgu/aksiyon
• Yıl: 1984
• Oyuncular: Linda Hamilton, Michael Bienn, Earl Boen
• Yönetmen: James Cameron
• IMDb: 8.1

Bir hatalıyı öldürmek için tasarlanan Terminatör, insanlık tarihinin en ölümcül savaş makinesidir. Sarah Connor’ı öldürmek için tasarlanmıştır ve hiçbir şey onu durduramaz. İnsanlık direnişine dair tesirli bir örnek diyebiliriz.

İnsanlığa savaş açan virüs ve onunla savaşan insanın sineması: Twelve Monkeys (1995)

• Tür: Bilim kurgu/gerilim
• Yıl: 1995
• Oyuncular: Bruce Willis, Brad Pitt, Madeleine Stowe
• Yönetmen: Terry Gilliam
• IMDb: 8.0

İnsan cinsinin sona ermek üzere olduğu bir gelecek düşünün. Salgına sebep olan olayları araştırmaya çalışan bir grup var ve bu takımın vakitte seyahat yapması gerekiyor. Karakterimiz geçmişe giderek sorunu çözmeye çalışıyor.

Genetiği değiştirilerek yaratılan muhteşem insan ırkı ile olağan insanların gayreti: Gattaca (1997)

• Tür: Bilim kurgu/romantik
• Yıl: 1997
• Oyuncular: Ethan Hawke, Umma Thurman, Jude Law
• Yönetmen: Andrew Niccol
• IMDb: 7.8

21. yüzyılda gelişen teknoloji artık insan genetiğine müdahale etmeye başlar ve kusursuz beşerler yaratılır. Özel misyonları gerçekleştirmek için de harika insan ırkı yetiştirilir. Lakin olağan beşerler işsiz kalmaya başlamıştır. Bu çatışmaya anlatan bu sinema hayli sürükleyici bir dünya sunuyor.

Bir sabah uyandığında yırtıcı cinayetlerin faili olarak aranan adamın kıssası: Dark City (1998)

• Tür: Bilim kurgu/kara
• Yıl: 1998
• Oyuncular: Kiefer Sutherland; Jennifer Connelly, Rufus Sewell
• Yönetmen: Alex Proyas
• IMDb: 7.6

John isimli karakterimiz bir sabah nasıl geldiğini bilmediği bir otelde uyanır. Vahşice işlenmiş olan bir dizi cinayetin faili olarak arandığını fark eder. Hafızasını kaybetmiştir ve bu cinayetleri işleyip işlemediğini hatırlamaz.

Varoluş sancıları içinde bir ömür sunan mavi ya da kırmızı hap: Matrix (1999)

• Tür: Bilim kurgu/aksiyon
• Yıl: 1999
• Oyuncular: Keanu Reeves, Carrie Anne Moss, Laurence Fishburne
• Yönetmen: Joel Silver
• IMDb: 8.7

Film içerisindeki kentler makineler tarafından işgal edilmiştir. Lakin son kalan bir kent vardır. Zion isimli kenti makinelerin saldırısından muhafazaya çalışan karakterimiz Neo, varoluşsal bir sürecin içine düşer.

Bir kiralık katilin tuttuğu taksinin sahibi ve tercihleri: Collateral (2004)

• Tür: Aksiyon/gerilim
• Yıl: 2004
• Oyuncular: Tom Cruise, Jamie Foxx, Jada Smith
• Yönetmen: Michael Mann,
• IMDb: 7.5

Vincent isimli bir kiralık katil var. Bir kadro işleri halletmesi gerekiyor ve bu yüzden de Los Angeles’te bulduğu birinci taksiyi tutuyor. Taksicinin hiçbir şeyden haberi yokken ona çok düzgün bir teklif yapıyor. Taksici de bu teklifi kabul ederek bir maceraya başlıyor. Şimdiden düzgün seyirler.

Hızlı araç kullandığı için gündüz dublör, geceleri de soyguncu: Drive (2011)

• Tür: Aksiyon/dram
• Yıl: 2011
• Oyuncular: Ryan Gosling, Carey Mulligan, Bryan Cranston
• Yönetmen: Nicolas Winding Refn
• IMDb: 7.8

Holywood’da dublörlük yapan bir adam çok âlâ araç kullanmaktadır. Süratli araç kullanma meziyeti sayesinde geceleri de soygunlara yardımcı olmaktadır. Şoförün komşusuna yardım etme teklifini kabul etmesiyle, yeni bir maceraya atılır.

Vücuduna yapay zeka entegre eden bir adamın öyküsü: Upgrade (2018)

• Tür: Bilim kurgu/Aksiyon
• Yıl: 2018
• Oyuncular: Logan Marshall-Green, Betty Gabriel, Melanie Vallejo
• Yönetmen: Leigh Whannell
• IMDb: 7.5

Bir kaza geçirdikten sonra felç kalan bir adam, bedenine yapay zeka dayanaklı bir implant taktırır. Çip implant sayesinde bedenini yine kullanabilen bir adamın macerasını anlatan bu sinema siz kıymetli sinema severleri bekliyor. 

Toplum tarafından dışlanan bir adamın hayata karşı yanıtı: Joker (2019)

• Tür: Gerilim/suç
• Yıl: 2019
• Oyuncular: Joaquin Phoenix, Robert De Niro, Zazie Beetz
• Yönetmen: Todd Phillips
• IMDb: 8.4

Toplum tarafından dışlanan bir adamın kıssasına tanıklık etmek ister misiniz? Daima yeni bir his arayışında olan, yeni bağların peşinde olan Arthur, hayatını iki farklı maskenin ekseninde geçirmektedir. Ortaya çıkan kıssa ise hayatındaki belirli dönemeçleri gösterecektir. 

Yeni jenerasyon sinemaların da sıklıkla noir filmlere (karanlık temalı) atıflarda bulunması ve onlara öykünmesi de epey sık gördüğümüz bir hareket. Pekala sizlerin bu mevzudaki fikirleri nedir? Neo noir filmlere farklı örnekler vermek ister misiniz? İçeriğimize katkı sunacak yorumlarınızı bekliyoruz.